سید حسین موسویان در مقاله‌ای در سایت الجزایره به بررسی چهار گام در راستای دیپلماسی انسانی از سوی ترامپ پرداخت و اظهار کرد که دیپلماسی انسانی در شرایط کرونا، فرصتی برای ترامپ جهت تغییر مسیر تقابل آمریکا با ایران است.
دونالد ترامپ در جریان نشست خبری روزانه کارگروه ویروس کرونا در کاخ سفید در واشنگتن دی سی ایالات متحده. عکس: Alexander Drago/Reuters
به گزارش جماران، متن این مقاله به شرح زیر است: درحالی که کرونا همچنان قربانی گرفته و معیشت مردم را در سطح جهانی مختل می‌کند، برخی از کشورها مثل آمریکا بیش از دیگر کشورها خسارت دیده‌اند که بیشتر به خاطر کوته بینی و بی برنامگی دولتشان است.
بدون شک اکراه ترامپ در اتخاذ تصمیمات صحیح در ابتدای شیوع ویروس کرونا، موجب شد که آمریکا با بیش از 1.2 میلیون مبتلا و 76000 جان باخته، بیشترین قربانیان کرونا درسطح جهان راداشته باشد.
ایران کشور دیگری است که دچار شیوع گسترده ویروس کرونا شده است. بر طبق آمار رسمی حدود 100000 نفر مبتلا و 6500 نفرجان خود را ازدست داده اند. هرچند برخی از داخل و خارج ایران معتقدند که آمار بیش از این است.
دولت ترامپ با نادیده گرفتن بی کفایتی خودش در مدیریت بحران کرونا، سعی کرد دلیل تعداد زیاد قربانیان کرونا در ایران را بی کفایتی و فساد حکومت ایران، قلمداد کند. مدیریت ایران بی تردید اشتباهی همچون عدم بستن به موقع مرزها را داشته است اما غیرممکن است که بتوان این را تنها عامل خسارات مرگباربحران کرونا در ایران دانست.
از زمان خروج ترامپ از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری علیه ایران در دو سال گذشته و اعمال فرامرزی سخت ترین تحریمهای تاریخ معاصر از سوی آمریکا علیه ایران، موجب شده که روابط اقتصادی تمامی کشورهای دنیا با ایران به حداقل ممکن برسد. تحریمهای که موجب توقف صدور نفت شده، تقریبا ایران را از سیستم بانکی جهانی حذف کرده و ورود کالاهای پزشکی و دارویی و بهداشتی لازم برای حفظ سلامت شهروندان ایرانی در مبارزه با کرونا را غیرممکن کرده است.
تاثیر مخرب تحریمهای آمریکا درمهار بحران کرونا در ایران، موجب شده که مجدد بحث مشروعیت، قانونی بودن و تاثیرات تحریم ها نه تنها علیه ایران بلکه در سطح جهانی مورد بحث گسترده قرار گیرد.
رهبران سیاسی، دیپلمات‌ها، مقامات دفاعی، متخصصین و سازمان‌های مدنی بسیاری در سطح جهان از دولت ترامپ خواسته اند که تحریم‌ها علیه ایران را بردارد تا دولت ایران بتواند جان صدها هزار شهروندش در مقابل خطر کرونا را حفظ کند.
دولت ایران هم تاکید می‌کند که تحریم‌ها، ورود کالاهای پزشکی را دشوار کرده و لذا می‌خواهد که ترامپ تحریم‌ها را فورا بردارد. جواد ظریف وزیر خارجه طی توییتی نوشت که دولت آمریکا با عدم رفع تحریم‌ها، بعد از "تروریسم اقتصادی" به "ترورپزشکی" متوسل شده و لذا از جامعه جهانی خواسته که با عدم پیروی از تحریمهای غیر اخلاقی و غیر قانونی آمریکا، "جنایات جنگی" علیه ایران را متوقف کنند.
درخواست‌های زیادی توسط سیاستمداران آمریکایی برای رفع تحریم ایران مشاهده شده که نمونه آن نامه سرگشاده دوکاندید ریاست جمهوری دمکرات‌ها، برنی سندرز و الیزابت وارن به ترامپ و سرمقاله نیویورک تایمز درمورد ضرورت رفع تحریمهای ایران درشرایط بحران کروناست.
درعین حال درخواست‌هایی هم برای حفظ و تشدید تحریم‌ها علیه ایران دردوران بحران کرونا، صورت گرفته است. اندیشکده های دست راستی آمریکا به سرکردگی "بنیاد دفاع از دمکراسی" و "آمریکن اینترپرایز" تلاش‌های زیادی می‌کنند که با استفاده از بحران کرونا، آمریکا را به سمت تحریم بیشتر و جنگ علیه ایران بکشانند. مشابه مقاله وال استریت جورنال درمورد ضرورت حفظ تحریم‌ها، را در رسانه های مهم دیگری مثل بلومبرگ و فارن پالیسی هم شاهد بوده ایم.
در شرایط فعلی، به نظر می‌رسد که ترامپ درجهت خواست جناح تندرو حرکت کرده و بحران کرونا را فرصتی برای تشدید تحریم‌ها می‌داند. دولت ترامپ نه تنها مانع وام پنج میلیارد دلاری بانک جهانی به ایران شده بلکه بعد از بحران کرونا، تحریم‌ها علیه ایران را تشدید کرده است. چندی پیش ترامپ مصوبه کنگره آمریکا در مورد ممانعت از حمله نظامی به ایران را وتو کرد.
ترامپ درجهت خواست اسرائیل و عربستان، باور دارد که با تشدید تحریم‌ها دردورانی که ایران سخت با بحران کرونا دست و پنجه نرم می‌کند، میتواند ایران را از موضع ضعف و درماندگی، به پای میز مذاکره بکشاند. او اعتقاد دارد که با تشدید خصومت علیه ایران، میتواند احساسات ملی گرایانه توده های طرفدارش را در انتخابات جدید ریاست جمهوری تحریک کرده و شانس خود برای پیروزی را افزایش دهد.
اما چنانچه منافعش اقتضاء کند، ترامپ اهل چرخش کامل درسیاستهای قبلی خود میباشد. مقاومت تمام عیار ایران درمقابل تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی و دیپلماتیک ترامپ، میتواند مشوق چرخش ترامپ بسمت سازش با ایران شود. بحران کرونا و ضروت های انسانی، این شانس را در اختیار ترامپ گذاشته است تا بدون پذیرش علنی شکست سیاست فشار حداکثری، به سمت حل مشکلات با ایران تغییر مسیر دهد.
نهایتا معلوم نیست که ترامپ کدامیک از دو مسیر را انتخاب خواهد کرد. اگر او تسلیم فشار تندروها و تشنگان جنگ شود، ممکن است مسیر تخاصم فعلی او با ایران، منجر به درگیری نظامی هم بشود. چنین وضعیتی نه تنها موجب ویرانی بیشتر منطقه بلکه عواقب بحران کرونا را نیز تشدید خواهد کرد.
اما ترامپ میتواند با استفاده از بحران کرونا، فرصت را برای "دیپلماسی انسانی" مغتنم شمرده و با 4 گام شرایط را تغییر دهد:
گام اول: با رفع تحریمهای مربوط به نقل و انتقالات بانکی در موارد بشردوستانه و دریافت حداقل بخشی از وجه صادرات نفتی، شریطی را فراهم کند که دولت ایران قادر به تامین مالی مایحتاج فوری انسانی همچون امکانات پزشکی باشد.
گام دوم: او میتواند تسهیلات قانونی برای صدها هزار ایرانی مقیم آمریکا فراهم کند تا بتوانند کمک های مالی و پزشکی برای خانواده هایشان در ایران ارسال کرده تا با کرونا مبارزه کنند.
گام سوم: انجام تبادل جامع زندانیان در دو کشور است تا در بحران کرونا، نگرانی صدها خانواده در مورد عزیزانشان را مرتفع کند.
گام چهارم: قدم نهایی ترامپ در قالب بسته کرونایی "دیپلماسی انسانی"، میتواند گشایش در روابط مردمی ایران و آمریکا باشد. با گشایش روابط مردمی دو کشور، ترامپ میتواند همکاری‌های مردمی متنوع از جمله در زمینه مبارزه با کرونا را تسهیل کند.
روابط مردم با مردم بدون ربط آن به مذاکره و رابطه دیپلماتیک دو کشور، میتواند مشوق مسیر صلح باشد و نه جنگ.
بحران کرونا بزرگترین تهدید سلامت عمومی قرن معاصر در جهان است. در چنین شرایطی، تشدید بدترین تحریم‌ها علیه ملت ایران، غیر انسانی و غیر عادلانه است. دولت ترامپ باید سریعا و قبل از اینکه خیلی دیر شود، این مسیر را تغییر و تحریم‌ها را لغو کند. در غیر این صورت مسئول عواقب شوم بحران کرونا علیه سلامت میلیون‌ها ایرانی خواهد بود.
